Cyfryzacja szkół - raport NIK i informacja o OSE

W dniu 12 kwietnia 2018 r. odbyło się wspólne posiedzenie Komisji: Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii oraz Edukacji, Nauki i Młodzieży. Posiedzenie prowadzili Przewodniczący Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży poseł Rafał Grupiński i Zastępca Przewodniczącego Krystyna Szumilas. Przedmiotem posiedzenia było rozpatrzenie informacji Najwyższej Izby Kontroli (NIK) o wynikach kontroli cyfryzacji szkół, a także informacji Ministra Cyfryzacji oraz informacji Ministra Edukacji Narodowej na temat cyfryzacji polskiej szkoły. W posiedzeniu wzięło udział ok. 50 posłów i zaproszonych gości, PTI reprezentował OK ECDL Jacek Pulwarski.

Informację NIK (dostępna na stronie https://www.nik.gov.pl/plik/id,15311,vp,17792.pdf ) przedstawił wiceprezes tej instytucji Pan Mieczysław Łuczak wraz ze współpracownikami. Najwyższa Izba Kontroli objęła kontrolą Ministerstwo Edukacji Narodowej, Ośrodek Rozwoju Edukacji i 30 szkół prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego. Dodatkowo przeprowadzono badania kwestionariuszowe w 489 szkołach dotyczące stanu wyposażenia w sprzęt komputerowy oraz zakresu stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych w procesie nauczania.
W ocenie NIK skontrolowane szkoły posiadały niezbędne wyposażenie do stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych w nauczaniu. Wszystkie placówki miały pracownie komputerowe i dostęp do Internetu, choć w większości szkół o niskiej przepustowości (do 30Mb/s). Problemem było niewielkie zainteresowanie przygotowanymi w ramach programu „Cyfrowa szkoła” e-podręcznikami i materiałami znajdującymi się na portalu wiedzy dla nauczycieli „Scholaris”. Izba zwracał także uwagę na nieudostępnienie szkołom narzędzia do prowadzenia e-dzienników. W tej sytuacji placówki były zmuszone korzystać z komercyjnych, odpłatnych rozwiązań. NIK uznała takie postępowanie za niegospodarne.
W ocenie NIK program „Cyfrowa szkoła” wraz z działaniami realizowanymi w ramach czterech projektów dofinansowanych z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013 przyniósł założone efekty w postaci przygotowania i udostępnienia szkołom elektronicznych zasobów edukacyjnych. Wiceprezes NIK zwracał uwagę, że nauczyciele korzystając z elektronicznych materiałów dydaktycznych sięgali głównie po te powszechnie dostępne w Internecie i własne. W niewielkim stopniu wykorzystywali materiały przygotowane w ramach programu „Cyfrowa szkoła” zasoby dostępne na platformie edukacyjnej „E-podręczniki” i portalu „Scholaris”.

Informację Ministra Edukacji na temat cyfryzacji polskich szkół przedstawił podsekretarz stanu Maciej Kopeć. Zaznaczył on, że MEN realizuje działania na rzecz cyfryzacji szkół zarówno na poziomie centralnym – w ramach systemowych oraz pilotażowych działań, jak i regionalnym – w ramach regionalnych programów operacyjnych. Działania te obejmują m.in.: edukację informatyczną w podstawie programowej, tworzenie otwartych środowisk i systemów edukacyjnych oraz otwartych bezpłatnych cyfrowych zasobów edukacyjnych, kształcenie kompetencji technologicznych oraz metodycznych nauczycieli w zakresie TIK, propagowanie idei kształcenia w modelu mieszanym łączącym zajęcia tradycyjne z zajęciami online oraz umożliwienie szkołom dostępu do szerokopasmowego Internetu, pozwalającego efektywnie wykorzystywać otwarte środowiska i systemy edukacyjne oraz udostępniane w sieci otwarte i bezpłatne zasoby edukacyjne.

Informację Ministra Cyfryzacji na temat cyfryzacji polskiej przedstawił podsekretarz stanu Karol Okoński. Poinformował on, że od początku 2016 r. Ministerstwo Cyfryzacji we współpracy z Naukową i Akademicką Siecią Komputerową prowadzi prace nad Ogólnopolską Siecią Edukacyjną (OSE). Celem OSE jest wyrównanie szans edukacyjnych wszystkich uczniów w Polsce oraz wsparcie transformacji polskiej edukacji w kierunku modelu opartego o rozwiązania cyfrowe. W ramach OSE wszystkie szkoły w Polsce do 2020 roku otrzymają możliwość bezpłatnego korzystania z usług dostępu do bezpiecznego Internetu o symetrycznej przepustowości, co najmniej 100 Mb/s, wraz z dostępem do cyfrowych treści edukacyjnych i narzędzi ułatwiających naukę oraz kontakt z nowymi technologiami. Haromonogram umożliwiania szkołom korzystania z usług OSE, określony m.in. w uzasadnieniu do ustawy o OSE zakłada, że w roku 2018 taką możliwość otrzyma do 1,5 tys. szkół, w 2019 roku – do 12,7 tys., w 2020 roku – do 19,5 tys., co jest wartością docelową. Dodatkowo w zakresie cyfryzacji polskiej szkoły realizowane są działania również w trzeciej osi Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa, tj.: wsparcie nauczycieli klas 1-3 w nauczaniu programowania (wyłonionych do dofinansowania zostało 36 podmiotów, zakontraktowano 47 mln zł, prawie 6 tysięcy nauczycieli objętych zostanie wsparciem szkoleniowym i doradczym, a co najmniej 77 tysięcy dzieci z 1300 szkół weźmie udział w zajęciach).

Po prezentacji rozpoczęła się dyskusja, w której ze strony gości wzięli udział przedstawiciele PTI i PIIT. W dyskusji poruszano kwestie dotyczące m.in.: powszechnego dostępu do szybkiego Internetu powyżej 100 Mb/s, nieatrakcyjności e-podręczników przygotowywanych przez Ośrodek Rozwoju Edukacji, braku kompetencji cyfrowych nauczycieli, ich szkoleń w zakresie TIK i certyfikacji, podejmowania działań w zakresie zapobiegania i przeciwdziałania cyberprzemocy wśród uczniów oraz dostępności niedozwolonych treści w Internecie.

Jacek Pulwarski